Miesiąc: kwiecień 2019

W dniu 26.03.2019 r. Zarząd OPZON uczestniczył w posiedzeniu Podkomisji Stałej ds. Osób Niepełnosprawnych Sejmu RP. Tematem spotkania było zatrudnienie osób niepełnosprawnych w sektorze publicznym.  Główny wniosek, jaki wynika z materiałów, przygotowanych przez przedstawiciela Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych oraz wypowiedzi, praktycznie wszystkich uczestników posiedzenia,   jest taki, że w zarówno jednostkach samorządu terytorialnego, jak i w jednostkach administracji publicznej, zatrudnienie osób niepełnosprawnych jest bardzo niskie i co gorsze, od wielu już lat, nie ulega niestety, znaczącym zmianom. Stale mowa jest o tych samych barierach jego wzrostu. W dyskusji podnoszono  głosy, z których jasno wynikało, że bariery wzrostu zatrudnienia osób niepełnosprawnych, zarówno w obszarze jednostek administracji samorządowych i państwowych, są takie same jak w sektorze usług, przemysłu, transportu i handlu. Wśród  najważniejszych barier wymienić można m. innymi zapóźnienia w rozwoju edukacji dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, „pułapkę” rentową,  świadomość naszego społeczeństwa, która nie powoduje powszechnej akceptacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy, brak przepisów prawnych, które  przeciwdziałałyby dyskryminacji tych osób w zatrudnieniu.

 

W dniu 27.03. 2019 r. Zarząd OPZON spotkał się z panem Krzysztofem Michałkiewiczem –  Pełnomocnikiem Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. Dowiedzieliśmy się, że Pełnomocnik chciałby, jeszcze w tej kadencji Sejmu RP, przeprowadzić nowelizację ustawy o rehabilitacji (…). Nowelizacja – jak wyraził się Minister – miałaby mieć charakter porządkowy i nie powodować wzrostu nakładów na rehabilitację. Przedstawiliśmy oczekiwania naszego środowiska. Podkreślając , że już od lat – bezskutecznie -wielokrotnie zgłaszamy te same postulaty, Minister poprosił, abyśmy jeszcze raz przedstawili swoje wnioski Dyrektorowi BON. Wnioski te przedstawiamy Państwu w piśmie adresowanym do Jacka  Weltera.

 

 

 

SYTUACJA  EKONOMICZNA ZAKŁADÓW O WYSOKIEJ KONCENTRACJI ZATRUDNIENIA OSÓB NIEWIDOMYCH W 2018 R.

KILKA UWAG NA PODSTAWIE ANKIETY Z LUTEGO 2019 R.

 

Ankietę rozesłano do 15-u  spółdzielczych zakładów pracy chronionej oraz dwóch spółek  prawa handlowego, w których jest wysoki poziom koncentracji zatrudnienia osób z dysfunkcją narządu wzroku, a więc tych, w których wskaźnik zatrudnienia osób z tego rodzaju niepełnosprawnością kształtuje się na poziomie co najmniej 30 %, bądź jest tylko nieco niższy. Formularz ankiety wypełniło i odesłało 10 podmiotów, tj. 58.3 % firm, którym zaproponowano udział w ankiecie. To stosunkowo mało, jak na tak nieliczne i na dodatek zintegrowane swoją historią i odrębnością środowisko. Wydaje się jednak, że uzyskanie danych od 58,3  %  respondentów upoważnia do ostrożnego  formułowania wniosków na temat sytuacji ekonomicznej,  w jakiej znajduje się cała ich populacja.

W zakładach, które uczestniczyły w badaniu na koniec 2018 roku, było zatrudnionych 500 osób niewidomych, na  473,3 etatach. W oparciu o  te dane, można założyć, że  we wszystkich zakładach o wysokiej koncentracji zatrudnienia osób z dysfunkcją wzroku, było  ich  zatrudnionych  około 900. Oznacza to, że na przestrzeni ostatnich 10 lat, ich zatrudnienie w tym sektorze, zmniejszyło się o około 50 osób. Wśród  zatrudnionych osób niewidomych, dominowały osoby z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności. Było ich bowiem w tym czasie 310, a więc  więcej niż tych, które miały orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności. Tych  ostatnich  – w ub. roku –  pracowało  – 200. W 2018 r. zatrudnienie  osób z dysfunkcją narządu wzroku wzrosło w 2-ch spółdzielniach ( o 2 osoby), w 7-u spadło, a w 1-ej nie uległo zmianie.  Zmiany te – w skali roku – były stosunkowo niewielkie. Zatrudnienie osób niewidomych w badanych zakładach zmniejszyło się łącznie o 15 etatów. Wydaje się uzasadniony wniosek, że zakłady o wysokiej koncentracji zatrudnienia osób  z dysfunkcją narządu wzroku pomimo tego, że nie mogą się doczekać należnej pomocy i tak naprawdę, pozostawione są same sobie, w walce o utrzymaniu się przy życiu, ostatnie 10 lat przetrwały w nie najgorszej kondycji i bez dużych strat, jeśli idzie o stan zatrudnienia osób niewidomych i niedowidzących. Jest to zasługa przede wszystkim ich zarządów, ale także wytrwałości zatrudnionych w nich pracowników.

Wskaźnik zatrudnienia osób niewidomych, w zakładach, które uczestniczyły w ankiecie kształtował się w przedziale pomiędzy 24,3% a 80,87%.  Ciekawe, że po raz pierwszy – chyba – w dwóch spółdzielniach, wskaźnik ten był niższy niż 30 %, przy czym w jednej znacznie, bo tylko 24,3 %. W 5-u spółdzielniach wskaźnik ten kształtował się w przedziale  35% – 60%. Wszystkie zakłady objęte badaniem, obok niewidomych, zatrudniały także osoby z innymi rodzajami niepełnosprawności, stąd ich ogólne wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych, były znacznie wyższe i kształtowały się na poziomie od 64,0 do 95,2% Na przestrzeni ostatnich lat daje się zauważyć, że stopniowo, obniżeniu ulega wskaźnik zatrudnienia osób z dysfunkcją narządu wzroku, a wzrasta wskaźnik zatrudnienia osób z innymi rodzajami niepełnosprawnych. Nadal jednak, w większości objętych badaniem spółdzielni, poziom koncentracji zatrudnienia osób niewidomych jest wysoki, a nawet bardzo wysoki.

W 2018 r. większość badanych zakładów pracy chronionej ( 5 ) swoją działalność zakończyło zyskiem, a tylko 3 według przekazanych danych poniosło stratę. Dwie spółdzielnie nie odpowiedziało na pytanie dotyczące osiągniętego wyniku, ponieważ nie zakończony by, na moment udzielania odpowiedzi, proces rozliczania ub. roku. Można dodać, że wysokość strat – jak wynika z przeprowadzonego wywiadu, była stosunkowo niewielka. Rok 2018, można więc uznać, z ekonomicznego punktu  widzenia, za korzystny, dla większości badanych zakładów i to mimo tego, że według zdecydowanej większości  respondentów, relacja dofinansowań do wynagrodzeń (SOD), do rzeczywistych kosztów prac, bardzo wyraźnie się pogorszyła.

Zastanawia, że przy ocenie, że koszty zatrudnienia osób niewidomych, w relacji do osiąganej przez nich wydajności, są bardzo wysokie, tylko w trzech spółdzielniach,  zatrudnieni są pracownicy, których zadaniem jest wspomaganie  w  procesie wykonywania pracy osób z dysfunkcją narządu wzroku. Zatrudnienie takie, chociaż wiąże się z koniecznością poniesienia dodatkowych kosztów, może mieć wpływ na wzrost  poziomu wydajności, osiąganej przez wspomaganych pracowników. Być może, sformułowane w ankiecie pytanie, nie było dostatecznie precyzyjne, ponieważ z doświadczenia wiadomo, że regułą jest to, że w naszych zakładach pracownicy chętnie, nie tylko ze względów służbowych, poświęcają część swojego czasu pracy, na niesienie pomocy osobom niewidomym.                     Z ekonomicznego punktu  istotne jest to, że robią to w czasie opłacanym przez Firmę, często kosztem wykonywania swoich podstawowych obowiązków. W  oczywisty sposób musi się to odbijać na ich wydajności, a w konsekwencji na wynikach osiąganych przez Firmy.

W opinii Kierownictw, badanych zakładów, bariery wzrostu zatrudnienia osób z dysfunkcją narządu wzroku są następujące:

– zmniejszenie liczby możliwych do pozyskania dużych zleceń,

– spadek rentowności produkcji,

– coroczny wzrost wysokości najniższego wynagrodzenia,

– trudna sytuacja ekonomiczna nie pozwala zwiększyć zatrudnienia /2 głosy/,

– brak środków na zmianę profilu produkcji,

– wysokie koszty pracy osób niewidomych /4 głosy/,

– brak waloryzacji dofinansowań do wynagrodzeń /3 głosy/,

– spadek zapotrzebowania na wyroby,  które  mogą wykonywać osoby niewidome /2 głosy /,

– niska wydajność osób niewidomych, nierekompensowana w wystarczającym stopniu przez    dofinansowania,

– brak stabilności przepisów,

– wysokie koszty absencji i dodatkowych urlopów osób niepełnosprawnych,

– trudności ze znalezieniem pracy, którą mogą wykonywać osoby niewidome.

Zdaniem Kierownictw zakładów pracy chronionej, o wysokiej koncentracji zatrudnienia osób z dysfunkcją narządu wzroku, poprawa sytuacji tych zakładów oraz zwiększenie w nich zatrudnienia osób niewidomych i niedowidzących wymaga:

– podwyższenia  poziomu dofinansowań oraz przywrócenia ich waloryzacji /5 głosów/,

– podwyższenia poziomu dofinansowań i przywrócenie ich waloryzacji, zwłaszcza w przypadku zatrudniania osób ze szczególnymi schorzeniami,

– uproszczenia obowiązujących w PFRON procedur związanych z ubieganiem się o pomoc /2 głosy/,

– wzmocnienia znaczenia klauzul społecznych związanych z postępowaniami publicznymi,

– odblokowanie SOD dla emerytów, którzy mają orzeczony lekki i umiarkowany stopień niepełnosprawności,

– podwyższenie ulg we wpłatach na PFRON przysługujących firmom współpracującym z zakładami pracy chronionej zatrudniającymi osoby niewidome -art.22, /4 głosy/,

– zapewnienia tego, aby sankcje, za nieprawidłowe  rozliczanie się z PFRON, były  proporcjonalne do skali naruszenia przepisów,

– wprowadzenie zmian w systemie edukacji tak, aby na rynek pracy trafiały lepiej przygotowane osoby niewidome z poszukiwanymi zawodami,

– zapewnienie zmian systemowych.

ML

–